Vissen naar historie, Peter Dorleijn en de Zuiderzeevisserij

Adriaantje de Jong • 1 november 2024

In Museum Spakenburg komt de tijd van de Zuiderzeevisserij tot leven in de expositie ‘Vissen naar historie, Peter Dorleijn en de Zuiderzeevisserij'. Dorleijn is de expert in Nederland als het gaat over de historie van de botter en de visserij op de voormalige Zuiderzee. Dankzij zijn onderzoek, tekeningen en collectie is kennis over deze belangrijke bedrijfstak niet verloren gegaan. De tentoonstelling toont objecten zoals vistuig, botteronderdelen, gereedschappen en aquarellen die uitleg geven over verschillende vistechnieken. De expositie is te zien tot medio juni 2025.

Het begon in Spakenburg

In de nadagen van de zeilvisserij op het IJsselmeer -rond 1960- maakte Peter Dorleijn (1937) kennis met wat men nu de Zuiderzeecultuur zou noemen. Hij was liefhebber van zeilen, maar raakte pas echt gefascineerd door de botter toen hij eigenaar werd van de de BU 29. De botter was eenvoudig, maar functioneel; honderden jaren van kennis over scheepsbouw en vistechniek hadden in dit type schip sporen achtergelaten. 
De BU 29 was echter in zo slechte staat dat Peter afzag van restauratie. Hierdoor kon hij volledig focussen op een ander schip, de MK 63. Hij bracht veel uren door in de haven van Spakenburg en werkte zelfs op de scheepswerf. Uiteraard was hij ook veelvuldig op het water en sprak in diverse havens met (voormalig) vissers. Van alles wat hij hoorde en zag maakte hij notitie en prachtige tekeningen wat hem door zijn achtergrond als tekenleraar goed afging. 
 

Collectie en publicaties
Bij veel van zijn ontmoetingen vergaarde Dorleijn onderdelen die te maken hadden met de Zuiderzeevisserij, zoals fuiken, netten, loodtangen en zelfs haardzuiltjes uit het vooronder van een botter. Voor de vissers zelf waren deze objecten waardeloos geworden en mocht hij ze vaak voor niets meenemen.
Peter had door studie en deze collectie steeds meer kennis over de Zuiderzeevisserij en dit resulteerde in zijn eerste boek ‘Geen moed vist ook’, de serie ‘Van gaand en staand want’ en als kroon op zijn werk de ‘Bouwgeschiedenis van de botter’. Sindsdien is zijn naam gevestigd en zijn boeken van Peter Dorleijn in iedere maritieme boekenkast te vinden.


De tentoonstelling 
In de tentoonstelling ‘Vissen naar historie’ wordt de Zuiderzeevisserij aan de hand van voorwerpen uit de Dorleijn collectie tot leven gebracht. De collectie is sinds 2016 in langdurig bruikleen gegeven aan Museum Spakenburg en het afgelopen jaar is door een enthousiast team van vrijwilligers veel werk verzet om de collectie te registreren, fotograferen en digitaal te ontsluiten. Voor het eerst is er nu een expositie waarin de objecten samen met een serie aquarellen van Dorleijn worden getoond. 
Het is bijzonder dat dit erfgoed rond de visserij, dat zo belangrijk is voor Spakenburg, door Peter Dorleijns passie bewaard is gebleven. Ondanks zijn hoge leeftijd is hij nog altijd actief en vaart met de MK 63. Het is mooi dat de objecten nu terug zijn op de plek waar het allemaal begon, in Spakenburg.

Deel dit artikel

door Jeanet Huijgen 24 maart 2025
Donderdag 10 april van 19.30 tot 21.30 uur Hoor meer over 80 jaar bevrijding en de Grebbelinie in Bunschoten-Spakenburg in de bibliotheek. Oud-burgemeester Van de Groep vertelt over de Grebbelinie. Ook zie je een stukje uit een documentaire 'Geschiedenis van Bunschoten Spakenburg en Eemdijk'. Drie 'levende boeken' vertellen hun persoonlijke verhaal over de impact van de oorlog en het belang van vrijheid. Daarna kun je onder het genot van een drankje in Museum Spakenburg kijken naar de rol van Spakenburg bij de Grebbelinie.
door Adriaantje de Jong 9 oktober 2024
Op woensdag 30 oktober, in de herfstvakantie, organiseert hetCULTUURplatform samen met Museum Spakenburg en Bibliotheek, vestiging Bunschoten een interactieve culturele dag voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar.
door Adriaantje de Jong 1 oktober 2024
Het Cultuur Platform Bunschoten organiseert samen met Museum Spakenburg en de Bibliotheek Eemland een Cultureel Café met twee interessante gasten, Peter Dorleijn, Zuiderzee-historicus en tekenaar en Eva Vriend, historicus en schrijver. Beiden zijn gefascineerd door de Zuiderzee en kunnen hierover boeiend vertellen. Ieder vanuit een andere invalshoek.
door Adriaantje de Jong 25 juli 2024
Kleding van nu, stoffen van toen Al meer dan 50 jaar tonen we jaarlijks ons cultureel erfgoed tijdens de vier Spakenburgse dagen. Vorig jaar verrasten we met de expositie Roots, waarin we een indrukwekkend aantal prachtige inzendingen hadden. Maar de klederdracht verdwijnt snel uit het straatbeeld, al is er gelukkig nog veel klederdrachtmateriaal onder de mensen.
door Adriaantje de Jong 22 april 2024
In de tentoonstelling ‘De eindjes aan elkaar knopen’ over de Hollandsche Knoopenfabriek (HKF) en knopen in de klederdracht wordt ook aandacht besteed aan de prachtige handgemaakte knoopjes die achterop het vrouwenjak worden toegepast. Ze zijn gemaakt in een wikkeltechniek, waarna er motiefjes op worden geborduurd. Lijkt het je leuk deze knoopjes zelf te leren maken? Als afsluiting van de tentoonstelling bieden we nog eenmaal een workshop aan en wel op woensdag 11 september 2024.
door Michaël Koelewijn 17 april 2024
Achter ieder object in de collectie van Museum Spakenburg zit een verhaal. Dit kan een kort verhaal zijn, over wat het is en waarvoor het werd gebruikt, maar soms is het een langer verhaal, over niet alleen wat het is, maar ook waar het vandaan komt en hoe het in Spakenburg terecht is gekomen. Voor het object uitgelicht in dit blog is het zo'n lang verhaal, afkomstig uit de koker van Henk Koelewijn (1946), bekend van o.a. de 'De Bourgondische Lelie'.
Meer berichten
Share by: